10 jan LÍFSTÍÐAR ALGENGI ÚTSETNINGAR OFBELDIS OG ANNARRA STREITUVALDA Í LÍFINU OG STYRKUR KORTISÓLS Í HÁRI KVENNA

Nýjar niðurstöður úr forrannsókn Áfallasaga kvenna voru birtar í janúar 2022 í tímaritinu Stress.

Konur verða fyrir ýmsum áföllum á lífsleiðinni, þ.m.t. ofbeldi, sem eykur líkurnar á ýmsum heilsufarskvillum, bæði líkamlegum og andlegum. Við vitum ekki af hverju það gerist, en einn möguleiki er ójafnvægi á seytun kortisóls, oft kallað streituhormónið. Við vildum því skoða sambandið á milli ofbeldis og annarra erfiðra lífsatburða og magn kortisóls í hári. Til þess notuðum við gögn frá 470 íslenskum konum sem svöruðu þrjátíu já/nei spurninga um erfiða lífsatburði (e. Life Stressor Checklist-Revised). Við sáum litla en marktæka aukningu á kortisól í hári sem jókst við hvern erfiðan lífsatburði sem konan upplifði (3.3% (95% ÖB: 0.17–6.6%)). Þegar ofbeldisatburðir voru skoðaðir sérstaklega sást töluvert mikil aukning á hárkortisóli, eða 10.2% (95% ÖB: 1.4–19.7%). Þessar niðurstöður benda til þess að erfiðir lífsatburðir, sérstaklega ofbeldisatburðir, tengjast hærra kortisól magni í líkamanum, en þetta þarf að staðfesta með framsýnum rannsóknum.

Þessar niðurstöður benda til jákvæðs sambands milli fjölda lífsstreituvalda sem upplifað hafa verið og styrks hárkortisóls nokkrum árum síðar, þar sem konur sem verða fyrir bæði kynferðislegu og líkamlegu ofbeldi eru með hæsta stigum. Þessar niðurstöður benda því til þess að útsetning fyrir ofbeldi - sem að minnsta kosti ein af hverjum þremur konum um allan heim verður fyrir - gæti truflað varanlega virkni HPA-ássins, sem gæti verið mikilvægur þáttur fyrir versnandi heilsu í þessum hópi. Niðurstöður okkar eru í takt við fyrri rannsóknir sem benda til þess að ofbeldisáhrifin sjálf geta breytt styrk kortisóls í hárinu.

Rannsóknina má nálgast á vef tímaritsins.

Nánari upplýsingar veitir Rebekka Lynch, rsd1@hi.is